De stenen tussen de grenspalen 341 en 352
We komen nu aan in een gebied waar we goed moeten gaan opletten.
Het gebied kenmerkt zich doordat het Belgisch gedeelte ten Noorden van de Leopoldsvaart in WO I, niet bezet is geweest,
in WO II er gevochten is door o.a. 'The 4th Canadian armed division' in 'The Switchback operation.
Verder kenmerkt de grens en haar streek zich door een behoorlijk aantal extra hulpstenen die medio 1966 zijn (bij)geplaatst.
Kenmerkend zijn de betonnen 'replica's' van de zo bekende Arduinen tussenstenen (1943) en nieuwe stenen, die we nog niet eerder zagen. Overzichten hieronder vertellen ons er meer over. Vooral de op maaiveld liggende stenen, maken het zoeken nog intensiever.
Tijdens mijn grenspaalwandeling heb ik de bewoners als uiterst behulpzaam, toegankelijk en bereid ervaren! Veel van de stenen had ik zonder uw hulp zeker niet kunnen vinden. Mijn meer dan hartelijke dank hiervoor.
De modellen grenspaal en grensstenen. Nieuw geïntroduceerd zijn de modellen III en IV.
Met dank aan Aafko Tuin
Uitgebreide verslagen van de grenscommissie worden uitgegeven op 10-10-1955 van het traject GP341 tot 352, uitgezonderd 344/345 en op 31-10-1955 van het traject 344/345.
Op 23-4-1956 brengt de grenscommissie een rapport uit, waarin wordt geconstateerd dat veel grenssloten zijn verdwenen, huizen en schuren zijn afgebroken of verbouwd, hagen zijn gesloopt of op/naast de grens zijn geplant. Voorgesteld wordt om op elk knikpunt in de grens een grenssteen te plaatsen.
Op 17-7-1963 is uiteindelijk overeenstemming bereikt via beide ambassades.
Op 27-10-1964 komt het voorstel van de commissie, vanwege de hoge kosten, geen arduinen maar betonnen grensstenen te laten maken.
Grensvaststelling traject van GP341 tot 352 in het ruilverkavelingsblok van Eede
Op 14-6-1951 wordt door de Minister van Binnenlandse Zaken opdracht gegeven voor de grensvaststelling in het traject van GP343 tot 344.
Op 27-9-1951 volgen de benoemingen door de Minister van Buitenlandse Zaken van een grenscommissie, die het werk gaat uitvoeren.
Op 4-8-1952 wordt de grensvaststelling aangekondigd over een lengte van ca.8 km.
In het terrein zijn de oude grensobjecten zoals huizen, schuren, de Graaf Jansdijk en diverse wegen en sloten, niet of zeer moeilijk terug te vinden. Voorgesteld om gezamenlijk het traject opnieuw af te palen en daartoe grondonderzoek te doen naar b.v. het vroegere verloop van een sloot of de aanwezigheid van oude fundamenten van huizen en schuren. Er worden 3 deeltrajecten onderzocht:
Deel A: tussen GP341 en 343 en tussen GP344 en 346 (grens met Sint Laureins).
Het deeltraject tussen GP343 en 344 was al in onderzoek.
Deel B: tussen GP346 en 348 (grens met Maldegem).
Deel C: tussen GP349 en een plaats 1650 m. noord van GP351 (grens met
Middelburg).
Kaart: Eef Berns
Totaal waren er slechts 2 inschrijvers en werd het werk uiteindelijk gegund aan fa.Van Hoorick & Zn te Heille voor de som van fl.8668,-.
Op 27-1-1966 wordt in een Proces Verbaal vastgelegd, dat
- 7 grenspalen 342, 344, 345, 346, 347, 351 en 352 zijn verplaatst
- 1 arduinen grenssteen 342a aan de Sara Beitsweg is verplaatst
- 36 betonnen grensstenen model II zijn geplaatst op hoekpunten
- 14 betonnen grensstenen model III zijn geplaatst, waarvan
- 4 st. in het traject 342/343, 5 st. 343/344, 2 st. 345/346
- 3 st. 349/350
- 3 betonnen grensstenen model IV zijn geplaatst, waarvan
- 2 st. in het traject 342/343 en
- 1 st. 345/346.
De eerste betonnen 'replica' van de Arduinen grenssteen 1843:
Grenssteen 341a.
(Op de Arduinen schrijft krijt wel een stuk makkelijker!).
Op 18-3-1965 vindt de inschrijving plaats voor de levering van 36 grens-stenen van het klassieke model II (als klassieke arduinen grensstenen),14 grensstenen van model III 50x50x50 en 3 stuks van model IV 50x50x25 , beide laatste modellen voor plaatsing met de “hele of halve” bovenzijde op maaiveldniveau, alle uitgevoerd in beton.
Dan volgt het bestek en voorwaarden voor het leveren en (ver)plaatsen van alle betrokken grenspalen:
- Maken van fundamenten voor 7 gietijzeren grenspalen van model I.
- Verplaatsen van deze 7 gietijzeren grenspalen en de arduinen
grenssteen aan de Sara Beitsweg.
- Plaatsen van alle genoemde hulpgrenspalen (53 totaal).
Kristine is de eerste lokale bewoner waar ik deze tocht kennis mee maak. Ik ben al even foto's aan het schieten van 'haar' drieling 341d, e en f, net van buiten haar territorium en hoor haar naar me roepen.
Ik schiet nog enkele plaatjes en we raken gezellig in gesprek.
Kristine is erg geïnteresseerd in wat ik doe en in de grensaangelegenheden. Graag krijgt ze de foto's die ik 'schiet' en ik zeg dat volmondig toe.
's Avonds mag ik al een e-mail van Kristine ontvangen en de inmens positieve tekst is zeker aanleiding die hier te plaatsen. Ik ben geraakt!
Haar e-mail:
Ik heb naar uw website : de grenspaal gegaan, bekeken en gelezen. Dit vind ik zo interesant!
U heeft een zeer mooie, en leerrijke website, ik heb dan ook veel bij geleerd.
Het was zo mooi om u bezig te zien ; hoe u de grenspalen die op onze grond staan , hoe u ze fotografeerde….. het was echt boeiend om u bezig te zien.
Ook onze 2 paarden vonden het interessant , ze zijn zo nieuwsgierig en waren zo verwonderd om plots u te zien, want ze zijn zeer gehecht enkel aan ons, aan mij en mijn man.
Graag hadden we uw foto’s ervan gekregen.
We hopen dat u ook mooie foto’s hebt kunnen nemen bij onze buurman. Zelf heeft hij geen computer , dus als u ook deze foto’s zou ons kunnen bezorgen, dan geven wij ze ook aan hem door.
Door de jaren heen, komen er regelmatig personen vragen aan onze poort vooraan, of ze foto’s mogen nemen van de grenspalen. Telkens laten we deze personen binnen, we gaan dan samen door de weiden tot aan de grenspalen, om zo hun foto’s te laten nemen van deze grenspalen. Altijd beloven ze, om de foto’s ons door te sturen, maar nog nooit heeft iemand dat werkelijk gedaan. Echt zo jammer, want we hebben daar ook veel interesse over.
Het was een zeer aangename kennismaking met u, Piet. Alvast op voorhand hartelijk dank voor uw interesse voor de grenspalen op onze eigendom.
Met vriendelijke groeten,
Kristine
De oudste van de drie speurt de asfaltweg waar we op staan af en zegt dat waar zijn voet staat 'het' moet zijn.
Er is ooit opgehoogd en de steen ligt onder het asfalt.
Ik zie een Gps-dop, wijs ernaar en direct zeggen alle drie: 'Exact daar is het midden van de steen'.
Ik markeer het punt en schiet m'n foto's.
We lopen langs de boerderij. Het asfalt houdt op, maar het blijft een pad. In de bocht houden we stil en er wordt weer gekeken en gemeten, steen 345d wordt blootgelegd en fungeert als ijkpunt.
De oudste markeert de grond: 'Hier is het'. De andere man zegt nog dat hij de steen niet gaat blootleggen. Ik opper het idee het zelf te doen, maar het is wel pad en daar lopen en rijden ze dagelijks. Ik heb daar zeker begrip voor en markeer het punt met een dakpan waarop ik het nummer vermeld. Ook hiervoor alle medewerking.
Zoals gezegd krijg ik alle medewerking om nog over hun grond naar de overige 2 stenen te lopen. Zelfs de spanning wordt van het schrikdraad gehaald voor mijn tocht, waardoor ik ook makkelijk(er) bij steen 345g bij de buurman kan komen.
Ik neem afscheid van de 3 en loop richting 345e. Hier tref ik eerst nog een buurman, die ook alle tijd heeft om een praatje aan te gaan
Hierna krijg ik alle gelegenheid om steen 345d te nummeren en er foto's van te maken.Ik loop verder naar steen 345f. Hier verlaat ik het land van de 3 boeren en loop over het erf van de buurman.
Steen 345g zie ik direct aan het einde van de oprijlaan staan.
Via de oprijlaan van de buur en de
Vlotweg loop ik nog terug naar de
boerderij om me 'af te melden',
zodat de spanning weer op het schrikdraad kan.
Opeens staan we in de verhalen van WO I en WO II. In WO I was dit gebied niet bezet, zo vertelt een van de drie. Een strook van zo'n drie kilometer was 'vrij gebied' en - zo vertelde zijn
opa, ze hadden geen last van de bezetter.
In WO II waren er Duitsers in de boerderij ingekwartiert, ze lagen op de kazen, toen de Canadezen kwamen. Renden naar buiten om te vechten, toen een mortier net naast de schuur in de grond sloeg. In de krater moet nog steeds een soldaat begraven liggen, zo doet de overlevering.
Nabij paal 345 loop ik wat heen en weer bij de paal en steen 345a en kijk zoekend rond voor steen 345b.
Een enorm vriendelijk ogende boer komt naar me toe en is allervriendelijkst en behulpzaam.
Steen 345b, weet hij eigenlijk ook niet, loopt naar binnen en even later komen er nog 2 mannen me haarfijn vertellen hoe het zit en hoe het misschien wel stiekum zat (knipoog).
We overnachten in Aardenburg en op de weg naar het hotel passeren we nog 2 opmerkelijke palen.
Het blijken zgn. 'jurisdictiepalen' of 'Banmijlen' te zijn, geplaatst in 1652, om de grens van de stedelijke autonomie van Aardenburg aan te geven.
1652, 4 jaar na de 80-jarige oorlog, 4 jaar na het Verdrag vande vrede van Münster.
Via de Biezenstraat en de Brieversweg rijden we richting grenspaal 348, die langs de N248 moet staan.
Bij restaurant 'de grens' lunchen we en we kunnen dit restaurant van harte aanbevelen.
Een redelijk unieke situatie treffen we in de Fortuinstraat t.h.v. huisnr. 61 en 72.
Bij de overbuurman op nr. 72, die me overigens met handgebaren te kennen gaf dat ik niet welkom was, zien we een U-vorm van 4 grensstenen. Allen model II, van beton. Vroeger stond hier een huis of een schuur en is d.m.v. deze U in 1966 nog eens duidelijk de grens gemarkeerd.
Grenspaal 349 staat hier als een wachtpost naast de voordeur van nr. 61.
Ook hier is het redelijk uniek te noemen. Helaas kunnen de stenen 349h, i en j niet worden gevonden of getoond. Volgens de boerin is hun erf al diverse malen opgehoogd en zijn deze stenen nooit aangetroffen.
Wel weet ze dat net buiten de poort, voor de bus er een Arduinen steen ligt, zo verwoordt ze 'Arduinen' letterlijk.
© Op alle foto's rust het auteursrecht.
Vraag s.v.p. vooraf om toestemming als je foto's gebruiken wilt.©
