Dordrecht

De Limietsteen

Aan de Wieldrechtsezeedijk, hoek Bovenweg, staat in de glooing van de dijk deze Limietsteen. Dit is een ware grenssteen die de grens tussen de graafschappen Nassau en Holland markeert.

De grens is al in 1560 bepaald en een vroegere grenssteen is in 1806 geplaatst. Op de een of de andere wijze is de originele steen verdwenen, wat reden is dat de huidige steen in 2014 haar verving.

Limietsteen

De verdwenen limiet
(bron:beeldbank regionaal archief Dordrecht.

Limietsteen

Dordrecht

1e Biesbosch mijlpaal

Ter herinnering aan de openstelling van de Dordtse Biesbosch op 26 juli 1928 vind je in Dordrecht aan de Oude Veerweg/Zuidbuitenpoldersekade de 1e Biesbosch mijlpaal.

Anno 2024 is de steen behoorlijk verweerd.

Ik ben benieuwd of de mijlpaal ook nog iets te maken heeft met de zgn. 'milestones' een oude afstandsmaat.

De steen is te vinden in de beeldbank van de Rijksdienst voor cultureel erfgoed.

Interessant is dat de beeldbank van het regionaal archief Dordrecht de steen benoemd als gedenkteken van de St. Elizabethsvloed (1421).

De indijking van de polder duurde van 1758 - 1926, zodat de openstelling in 1928 met de mijlpaal als gedenksteen opportuun lijkt.

1e Biesbosch mijlpaal

Dordrecht

Hoefslagpalen

Na een tip van een buur maar eens op onderzoek gegaan naar een stenen paal aan dezelfde Wieldrechtse Zeedijk.

Het blijkt een mooie stenen paal met het getal 140 erin. Via de grenspalengroep kreeg ik van Herman de tip dat volgens Opentopo er meer palen zouden zijn.

Het kaartje hiernaast meldt de palen 90, 100, 120, 140 en 160.

Toch maar eens op onderzoek gaan; zijn ze er nog en waarvoor dien(d)en ze?

Hoefslagpalen

Dat wordt dus best een tour, denk ik zo. Nadat ik stenen paal nr. 120 ontdek, zo'n 75 mtr. vanaf de plaats waar je deze verwacht, blijkt de Zeedijk om de 100 mtr. een Arduinen/Basalten steen te hebben staan, voorzien van een ingebeiteld nummer.

Via de grenspalengroep wordt duidelijk dat het palen zijn t.b.v. het onderhoud van dijken, er zijn - landelijk - palen aangetroffen van honderden jaren oud. Met onze tegenwoordige Gps is het vrij eenvoudig de exacte plaats van onderhoud te markeren, vroeger ging dat anders en vandaar ook, dat ze zo om de 100 mtr. staan.

Aan de Zeedijk is duidelijk te zien dat de zgn. hoofd-kilometerpalen, anders en meer bijzonder zijn. De Zeedijk heeft niet langer een actieve waterkerende functie, omdat het land naar de Nieuwe Merwede is ingepolderd. Dit is gedaan medio 1926, zo ontstond polder de Biesbosch.

Dit in- en ontpolderen stamt overigens al van vóór het jaar 1000. De getijdenbeweging van de geschiedenis zorgde voor het inpolderen en later weer het ontpolderen. Omdat er bij inpolderen gezorgd moet worden voor waterafvoer, werden sloten gegraven, die zorgden er weer voor dat de bodem daalde. Er werden dijken aanglegd, maar die waren niet bestand tegen o.a. de St. Elizabethvloed (1421).

Er kon pas weer worden ingepolderd nadat de Zeedijk - in 1652 - was aangelegd. Zo ontstond de Zuidbuiten- en de Hania's polder. In 1682 bleek de Zeedijk niet bestand tegen een zware storm, waardoor de dijk op 2 plaatsen brak. Bij de Alloysehoeve (ca. 1750) zijn duidelijk 2 wielen te zien. De Zeedijk is hier omheen gerepareerd.

De hoofd-kilometerpalen worden ook wel hoefslagpalen genoemd. Hierover is op internet het nodige te vinden. Een hoefslag is een deel van een dijk. De plicht tot onderhoud wordt ook wel de hoefslagplicht genoemd.